Wada wymowy, nieprawidłowa emisja głosu, niepłynność mówienia czy konieczność rehabilitacji głosu – niezależnie od problemu z jakim zgłaszasz się po pomoc do logopedy dla dorosłych, decyzja o rozpoczęciu przez Ciebie terapii może być trudna i odraczana w czasie. Czy w moim wieku ma to sens? Jak długo potrwa terapia? Czy wystarczy mi motywacji? Czy logopeda dla dorosłych pracujący również z dziećmi będzie potrafił mi pomóc? Czy potrzebne mi jest skierowanie do logopedy? Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć w tym artykule.

Dorosły u logopedy – czy dorosły może iść do logopedy?

Wiele pytań, do tego stres, wątpliwości, a czasem nawet wstyd – to wszystko jest zupełnie niepotrzebne. Każdy wiek jest dobry na rozpoczęcie terapii logopedycznej, a terapia logopedyczna dla dorosłych również może być skuteczna. Co więcej, w przypadku niektórych zaburzeń logopedia dla dorosłych jest konieczna od zaraz, a terapia bywa niezbędna.

Terapia u logopedy dorosłych – kiedy jest potrzebna?

• Wady wymowy dorosłych (dyslalia)

Problem z prawidłową artykulacją jakiejś głoski lub wielu głosek określany jest powszechnie jako wada wymowy. Przyczyn wadliwej artykulacji może być wiele, często bywają sprzężone.

Nieprawidłowa artykulacja rozpoczyna się już na etapie kształtowania się kompetencji językowych, we wczesnym dzieciństwie. Co istotne – z tego się nie wyrasta, a zatem każde zaburzenie realizacji mowy wymagać będzie podjęcia terapii.

Gdy sami podejmujemy decyzję o wizycie w gabinecie logopedycznym, dokładnie znamy swoje motywacje. To, wbrew pozorom, działa na naszą korzyść i daje szanse na powodzenie terapii.

Wady wymowy dorosłych w mniejszy czy większy sposób przeszkadzają: w życiu prywatnym czy zawodowym – np. hamują ścieżkę awansu lub zupełnie ograniczają dostęp do pewnych zawodów. Osoba z dyslalią doświadczać może wielu nieprzyjemnych sytuacji komunikacyjnych. Często jest proszona o powtarzanie słów czy zdań, może być narażona na przykre komentarze ze strony osób bliskich lub zupełnie postronnych.

Jakimi wadami wymowy najczęściej zajmuje się logopeda dla dorosłych?

Do najczęstszych terapii, jakie prowadzi logopeda dorosłych, dla osób, które chcą poprawy wymowy należą:

• terapia rotacyzmu,
• terapia sygmatyzmu,
• terapia nosowania.

Inne problemy logopedyczne u dorosłych – kiedy jeszcze zapisać się na konsultację z logopedą?

• Jąkanie

To nie wada wymowy, to nie zaburzenie artykulacji – to zaburzenie płynności mówienia i czasu programowania mowy. Osoba jąkająca się może zgłaszać pojedyncze lub liczniejsze objawy. W ujęciu medycznym wyróżnia się kryteria diagnostyczne jąkania według DSM-5:

• perseweracje – powtórzenia dźwięków, sylab, wyrazów jednosylabowych,
• prolongacje – przedłużenia dźwięków,
• pauzy w czasie wypowiedzi,
• ciche lub słyszalne bloki w czasie mówienia,
• wypowiadanie poszczególnych dźwięków z wysiłkiem, nadmiernym napięciem mięśniowym,
• unikanie niektórych słów, które sprawiają trudność lub unikanie pewnych sytuacji społecznych, w których komunikacja może być utrudniona.

Nie ustalono dotąd jednej przyczyny jąkania. Według praktyków i autorów badań należy brać pod uwagę szereg czynników, które zwykle nakładają się na siebie. To między innymi: dziedziczność jąkania, różnice funkcjonalne i strukturalne mózgu osób jąkających się, gorsza motoryka w obrębie aparatu artykulacyjnego, trudności w kontrolowaniu ruchów krtani, czy płeć męska. Nie można pominąć także przyczyn psychologicznych i środowiskowych.

Bardzo istotne jest określenie wszystkich objawów towarzyszących jąkaniu. Ocenie podlega między innymi: ogólne tempo mowy, liczba zająkniętych wyrazów w wypowiedzi. Ustalany jest też czas trwania najdłuższych epizodów jąkania. Ze względu na złożoność problemu jakim jest jąkanie, terapia powinna przebiegać we współpracy wielu specjalistów. Sprawdź jak możemy Ci pomóc: Logopedia Ursus

• Nauka emisji głosu oraz rehabilitacja głosu

Kiedy głos jest narzędziem pracy niezbędna jest jego prawidłowa emisja. To nic innego jak odpowiedni trening konkretnych mięśni odpowiedzialnych za oddychanie, fonację i artykulację. Celem jest uzyskanie pełnej kontroli nad ciałem w procesie mówienia. Hipnoterapeuta (trener głosu) wraz z ćwiczącym dąży między innymi do: uzyskania prawidłowego toru oddechowego, wypracowania podparcia oddechowego, miękkiego nastawienia głosowego (odpowiedniego rodzaju zwarcia strun głosowych w czasie fonacji) i wymowy scenicznej. Taką specjalizację logopedyczną nazywamy niekiedy logopedią medialną.

W codziennej pracy głosem kluczową rolę odgrywają także: profilaktyka i reagowanie na pierwsze symptomy problemów z narządem głosu.

Niepokojące dolegliwości (zwłaszcza u osób intensywnie używających głosu) to:

• przewlekła chrypka,
• ból krtani/gardła,
• uczucie suchości w gardle,
• szybkie męczenie się w czasie mówienia (kaszel, zanikanie głosu – afonia),
• piskliwy głos (mówienie na wysokich tonach) lub brak kontroli nad wysokością głosu,
• matowa, bezdźwięczna barwa głosu.

Lekceważenie symptomów zaburzeń głosu może skutkować poważnymi patologiami w obrębie krtani. Przed rozpoczęciem rehabilitacji głosu, logopeda odsyła pacjenta na wizytę foniatryczną (jeśli jest pierwszym specjalistą, do którego pacjent trafia).

Praca z pacjentem obejmuje zatem między innymi:

• przekazywanie wiedzy dotyczącej higieny głosu i profilaktyki,
• ćwiczenia: relaksacyjne, oddechowe, fonacyjne, artykulacyjne, dykcyjne,
• trening interpretacji tekstu,
• naukę odpowiedniego akcentowania.

Jak wygląda wsparcie logopedyczne w leczeniu ortodontycznym?

Terapia logopedyczna dorosłych może pomóc osobom leczącym wady zgryzu. Praca ze specjalistą skupia się wówczas na:

• usprawnieniu pracy mięśni i zniesieniu ewentualnych napięć w obrębie aparatu artykulacyjnego – rozluźnianie stawu skroniowo-żuchwowego, masaże i ćwiczenia języka, mięśnia okrężnego ust i inne;
• wypracowaniu odpowiedniego ułożenia języka w spoczynku i w czasie połykania;
• pracy nad asymetriami twarzy;
• nauce prawidłowej artykulacji po zmianie układu poszczególnych elementów aparatu artykulacyjnego (po zakończeniu leczenia ortodontycznego).

Terapia neurologopedyczna – czym zajmuje się neurologopeda?

Terapia neurologopedyczna ukierunkowana jest na przywrócenie u pacjenta zdolności mowy, którą utracił wskutek uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego lub eliminowanie zaburzeń komunikacyjnych wynikających z uszkodzeń OUN.

Dochodzi do nich wskutek urazów, wypadków, udarów (np. po porażeniu nerwu twarzowego), wylewów czy problemów zdrowotnych, takich jak: choroby nowotworowe lub choroby neurologiczne (diagnozy to między innymi: afazja czy zaburzenia dyzartryczne). Terapii neurologopedycznej wymagają także między innymi: osoby z wadami wrodzonymi centralnego układu nerwowego (np. uszkodzenie mózgu), wadami genetycznymi, niepełnosprawnością intelektualną czy mózgowym porażenie dziecięcym.

Cele terapii oraz jej przebieg u osób dorosłych, u których doszło do uszkodzeń OUN, są różne w zależności od rodzaju zaburzenia, stanu zdrowia pacjenta, jego indywidualnych potrzeb i możliwości. Zwykle ćwiczenia koncentrują się na ogólnej poprawie jakości życia poprzez przywrócenie zdolności nazywania i rozumienia, rozbudowie słownictwa, usprawnieniu aparatu artykulacyjnego, ćwiczeniach oddechowych, fonacyjnych, słuchowych, relaksacyjnych. Czasem konieczne jest wykorzystanie metod komunikacji alternatywnej i wspomagającej (ACC).

Zapraszamy na konsultacje ☺